E. Goldratt „Cel I – Doskonałość w Produkcji” – powieść biznesowa

Zapraszam do recenzji książki, która jest bestsellerem na całym świecie. Jest to książka nietypowa, która łamie pewne schematy – została napisana w formie powieści, podczas gdy porusza tematy zarządzania i biznesu. I kluczowe jest tutaj łamanie schematów i podstawowych założeń. Sama tematyka książki również traktuje o złamaniu pewnych założeń, którymi bez namysłu się kierujemy i według których działamy. Ta książka to „Cel I – doskonałość w produkcji” E. Goldratta. Tysiące firm przeszło drogę opisaną w książce i dzięki niej zrewolucjonizowało swoje działania otrzymując milionowe zyski. Brzmi jak gotowy przepis na sukces ?

Wciągająca fabuła

Pewnego dnia młody dyrektor fabryki Alex Rogo przyjeżdża do swojego biura jak co dzień rano. Przed firmą, swoim miejscu parkingowym zastaje zajęte miejsce przez nowego mercedesa swojego szefa z centrali. To nie wróży nic dobre, Alex ma złe przeczucia. I słusznie – w swoim biurze przy jego biurku siedzi wiceprezes całej dywizji, który oznajmia mu, że ma 3 miesiące na poprawę sytuacji w zakładzie. W przeciwnym wypadku zakład zostanie zamknięty a Alex będzie mógł szukać nowej pracy. Sytuacji w fabryce faktycznie wygląda bardzo słabo. Na domiar złego ciągłe nadgodziny i brak czasu dla bliskich przynoszą mu problemy rodzinne.

Zamiast się poddać i szukać nowej pracy Alex postanawia znaleźć rozwiązanie na wyciągnięcie fabryki z opresji. Przypomina mu się niedawna rozmowa, którą odbył przypadkiem ze swoim dawnym wykładowcą akademickim, profesorem fizyki – Jonaszem. Jonasz zajmuje się nauką o firmach produkcyjnych stosując swoją wiedzę i nauki ścisłe pomagając firmom produkcyjnym (Jonasz jest tu postacią reprezentującą autora książki Elijjahu M. Goldratta). Tak zaczyna się przygoda, w której Alex poznaje i przechodzi proces zmian w kierunku doskonalenia produkcji…

Nauka nie tylko dla produkcji

Książka posiada dwie warstwy. Pierwsza powierzchowna to opis problemów produkcyjnych i organizacyjnych fabryki Alexa oraz sposobów na poprawę produkcji. Druga warstwa pokazuje inny sposób analizy rzeczywistości i myślenia. Głównym narzędziem opisanym w książce jest Teoria Ograniczeń (TOC – Theory of Constrains), czyli zarządzanie ograniczeniami – tzw. „wąskimi gardłami”. Jest to metoda znajdująca zastosowanie zarówno w zarządzaniu produkcją jak i w codziennym życiu każdego z nas.

Określ cel i sposób jego mierzenia

Pierwszą lekcją, z którą związany jest tytuł książki „Cel I Doskonałość w produkcji” Goldratt’a jest zdefiniowanie celu. Należy pamiętać o tym, że podstawowym celem każdej firmy produkcyjnej (właściwie każdej firmy biznesowej) jest zarabianie pieniędzy. Często mierniki jakie są wymagane w firmach nie zbliżają nas do celu. Np. efektywność wykorzystania maszyn niekoniecznie jest równa temu, że firma zarabia więcej. Wręcz przeciwnie – skupiając się tylko na tym czynniku w jednym obszarze, w oderwaniu od reszty firmy, może to powodować wzrost kosztów poprzez zwiększenie poziomu zapasów jakiegoś wyrobu. Autor wyróżnia trzy główne wskaźniki wyrażające cel zarabiania pieniędzy. Ich definicje różnią się od powszechnie znanych, dlatego zachęcam do przeczytania książki, w której jest to szeroko opisane:

1. Przerób – tempo w jakim system generuje pieniądze poprzez sprzedaż
2. Zapasy – wszystkie pieniądze zainwestowane przez system w zakup tego co zamierza sprzedać
3. Nakłady operacyjne – wszystkie pieniądze wydane na przekształcenie zapasów w przerób

A jaki jest Twój cel ? Czy to co robisz faktycznie Cię do niego przybliża ?

Wąskie gardła w Teorii Ograniczeń

Jak powszechnie wiadomo „łańcuch jest tak silny jak najsłabsze ogniwo”. Tak samo w produkcji – to wąskie gardła stanowią o zdolnościach produkcyjnych. Wąskie gardło to zasób, którego moc produkcyjna jest mniejsza lub równa od popytu na to co dany zasób wytwarza. Wąskie gardła nie są ani złe ani dobre – one po prostu istnieją. Po pierwsze należy rozpoznać miejsca, które stanowią nasze ograniczenie. Znając ich miejsce należy użyć ich do kontroli przepływu strumienia produkcji. To one determinują moc produkcyjną zakładu. Oznacza to, że każda stracona godzina pracy wąskiego gardła to godzina straty w całym zakładzie. Dlatego należy zadbać o niemarnowanie czasu pracy tego obszaru. Przydaje się tu analiza problemu np. 5WHY lub Diagram Ishikawy, które mogą pomóc w odciążeniu wąskiego gardła.

Proces ciągłego doskonalenia w pięciu krokach

By przejść przez jakąś zmianę należy podjąć odpowiednie czynności. Sekwencja kolejno następujących po sobie kroków jest procesem. Uporządkowanie działań i nadanie im kolejności pozwoli odtworzyć wynik i uzyskać powtarzalny rezultat (przy zachowaniu odpowiednich warunków). Proces przez jaki przeszedł bohater książki i jego zakład został opisany za pomocą pięciu kroków:

1. Zidentyfikuj ograniczenia systemu.
2. Zdecyduj, jak wyzyskać ograniczenia systemu.
3. Podporządkuj wszystko powyższej decyzji.
4. Wywinduj ograniczenia systemu.
5. Jeśli w którymś z poprzednich kroków jakieś ograniczenie zostało przełamane, wróć do kroku 1, lecz nie pozwól by ograniczeniem systemu stał się inercja !

Na końcu książki znajduje się wywiad z autorem E. Goldrattem oraz kilka rozmów z ludźmi, którzy są żywym dowodem na potwierdzenie skuteczności opisanej w książce Teorii Ograniczeń. Rozmówcami są Dyrektorzy, Kierownicy, Prezesi i Konsultanci. Każda z rozmów dotyczy innego sektora i innej branży. Skuteczność metod została udowodniona również w sektorze usług. Znalazło to zastosowanie także w środowisku szpitalnym oraz w edukacji szkolnej. Jest to dowód na to, że można to stosować w każdym miejscu oraz w każdym indywidualnym przypadku w życiu codziennym.